ဂ်ပန္စာ ခန္းဂ်ိ (Kanji) စာလံုး ေရးနည္း ေလ့လာရေအာင္

漢字の

မိတ္ဆက္
ဒီပို႔စ္မွာ ဂ်ပန္စာလံုး (၃) မ်ိဳး ႐ွိတဲ့အနက္က ခန္းဂ်ိ (kanji) လို႕ေခၚတဲ့ တရုတ္ဆီက ေမြးစားထားတဲ့ စာလံုးေတြ ဘယ္လိုေရး (စုတ္ခ်က္ဆြဲ) ၾကသလဲ ဆိုတာ နည္းနည္း ေဆြးေႏြးပါမယ္။ က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာစာမွာ ပါဠိစာ ကို ေမြးစားထားသလိုပါပဲ။ ဂ်ပန္စာမွာလည္း တရုတ္စာလံုးေတြ ေမြးစားထားပါတယ္။ ကြာျခားခ်က္က ျမန္မာစာမွာ ပါဠိစာရဲ႕ အသံေတြကိုပဲ ေမြးစားခဲ့ၾကေပမယ့္ (*ပါဠိဘာသာဟာ အသံပဲ ရွိတယ္ဆိုပဲ) ဂ်ပန္စာမွာက်ေတာ့ တရုတ္စာလံုးေတြနဲ႕ သူတို႕၏ အသံေတြကို တပါတည္း ေမြးစားခဲ့ၾကပါတယ္။ တ႐ုတ္လူမ်ိဳးေတြက han-ji လို႔ ေခၚၿပီး ဂ်ပန္ေတြက kan-ji လို႕ ေခၚတဲ့ ဒီစာလံုးေတြဟာ တ႐ုတ္လူမ်ိဳးေတြအတြက္ေတာ့ ေခတ္ေဟာင္းက စာလံုးေတြပါပဲ။ ဒီေတာ့ စာလံုးျမင္လိုက္တာနဲ႕အသံထြက္ကြဲေပမည့္ ဂ်ပန္ေကာ တ႐ုတ္ပါ စာလံုး၏အဓိပၸါယ္ကို နားလည္ႏိုင္ၾကပါတယ္။ ခန္းဂ်ိ စာလံုးေပါင္း ငါးေသာင္းေလာက္ရွိတယ္လို႕ ဆိုၾကပါတယ္။ ေယဘုယ်အားျဖင့္ေတာ့ စာလံုးေရ ႏွစ္ေထာင္၊ သံုးေထာင္ေလာက္ သိထားတယ္ဆိုရင္ အေတာ္ဟုတ္ေနပါၿပီ။ စာလံုးျမင္တာနဲ႕ ဘယ္လို ေရး (စုတ္ခ်က္ဆြဲ) ရမလဲ ဆိုတာ နားလည္ေစခ်င္တာ ဒီပို႔စ္ရဲ႕ ရည္႐ြယ္ခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။

နမူနာ စာလံုး
အခု ေအာက္က စာလံုးေလးကို ေလ့လာၾကည့္ပါ။ လႈပ္ေနေသာ ပံုေလး ျဖစ္တာမို႕ ဆြဲတဲ့ စုတ္ခ်က္ကို လိုက္ၾကည့္ႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ ျမန္မာလို "ေမးခြန္း" လို႕ အဓိပၸါယ္ရေသာ စာလံုးျဖစ္ပါတယ္။ (* ပံုမျမင္ရပါက display images ကို ႏွိပ္ရန္ လိုပါသည္။)

ဒါေလး ၾကည့္ၿပီးရင္ ေအာက္က စုတ္ခ်က္ဆြဲနည္းေတြ ဆက္ဖတ္ပါ။ ဆြဲနည္း ဥပေဒသေတြ နားလည္ၿပီးသြားရင္ ဒီပံုေလးကို လာျပန္ၾကည့္ၾကည့္ပါ။ ဘယ္ေနရာမွာ ဘာေၾကာင့္ ဘယ္လိုဆြဲလိုက္သလဲ ဆိုတာ သေဘာေပါက္သြားမယ္လို႕ ယူဆပါတယ္ ခင္ဗ်ာ။

ခန္းဂ်ိစာလံုးမ်ား၏ ေရးသားနည္းသေဘာတရား...
ခန္းဂ်ိ စာလံုးေတြကို ၾကည့္လိုက္ရင္ ေလးေထာင့္စပ္ပါတယ္။ ပိန္ရွည္ရွည္ႀကီးတို႕ ပုျပားျပားႀကီးတို႕ မရွိပါဘူး။ သစ္႐ြက္နဲ႕ ဥပမာ ေပးရမယ္ဆိုလွ်င္ တစ္ခ်ိဳ႕စာလံုးေတြဟာ စာတစ္လံုးပဲ ပါပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕စာလံုးေတြက်ေတာ့ စြယ္ေတာ္႐ြက္လို စာႏွစ္လံုးေပါင္းၿပီး တစ္လံုး လုပ္ထားပါတယ္။ ဒီလိုေပါင္းစပ္ထားတဲ့ အစိတ္အပိုင္းေတြကို radical (ဂ်ပန္လို ဘု႐ွဴ bushu 部首) လို႕ ေခၚၾကပါတယ္။ စာလံုးတစ္လံုးမွာ ဘယ္ေလာက္ပဲ radical ေတြ ေပါင္းစပ္ထားပါေစ ၿပီးျပည့္စံုတဲ့ စာလံုးတစ္လံုးဟာ ေလးေထာင့္စပ္စပ္ ပံုစံနဲ႕ ႐ွိေနပါတယ္။ ဒီေတာ့ radical ႏွစ္ခု ေဘးခ်င္းယွဥ္ထားတဲ့ စာလံုးမွာ radical ေတြဟာ ရွည္လေမ်ာပံုစံ တည္႐ွိေနၿပီး radical ႏွစ္ခု အေပၚေအာက္ ပူးထားတဲ့ ပံုေတြမွာ radical ေတြဟာ ျပားခ်ပ္ခ်ပ္ပံုစံနဲ႕ စာလံုးကို အေထာက္အကူျပဳေနပါမယ္။ ေအာက္က စာလံုးေတြ လိုက္ဆြဲၾကည့္တဲ့ အခါ မိမိေရးလိုက္တဲ့ စာလံုးဟာ ေလးေထာင္စပ္ေနမွသာ သ႐ုပ္မွန္ေသာ စာလံုးျဖစ္ပါမယ္။ ေလးေထာင္စပ္ေအာင္ ဘယ္လို ဆြဲမလဲ ? စဥ္းစားၾကည့္တဲ့အခါ ဘယ္ဘက္အေပၚေထာင့္ကို ဦးစားေပးဆြဲပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးစုတ္ခ်က္ဟာ ညာဘက္ေအာက္ေထာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။

စုတ္ခ်က္ဆြဲနည္း ဥပေဒသမ်ားမွာ...
ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္ပါတယ္။


၁) အေပၚကေနေအာက္၊ ဝဲမွယာ
ေရးဆြဲရပါမယ္။

အေပၚကပံုဟာ
မ်ဥ္းေၾကာင္းသံုးေၾကာင္း
အထက္ေအာက္ထပ္ထားတဲ့
စာလံုးပါ။ ဥပေဒသအရ
အေပၚမ်ဥ္းေၾကာင္းမွ စဆြဲပါတယ္။
မ်ဥ္းတစ္ေၾကာင္းခ်င္းဆီကို ဝဲမွယာသို႕ ေရးဆြဲရပါမယ္။


၂) ဦးစြာ အလ်ားလိုက္၊ ၿပီးမွ ေဒါင္လိုက္
ေရးဆြဲရပါမယ္။

အေပၚကပံုမွာ
အလ်ားလိုက္မ်ဥ္းတစ္ေၾကာင္း၊
ေဒါင္လိုက္မ်ဥ္းတစ္ေၾကာင္းနဲ႕
ဖြဲ႕စည္းထားပါတယ္။ ဥပေဒသအရ
အလ်ားလိုက္မ်ဥ္းကို အရင္ဆြဲပါတယ္။
ၿပီးမွ ေဒါင္လိုက္မ်ဥ္းကို ဆြဲရပါတယ္။
စုတ္ခ်က္တိုင္း ဥပေဒသ(၁)အရ
အေပၚကေနေအာက္၊ ဝဲမွယာ
ေရးဆြဲရပါတယ္။


၃) တံစို႔ထိုးတံသည္ ေနာက္ဆံုးမွ
ေရးဆြဲရပါမယ္။

အေပၚကပံုမွာ
အေပၚေအာက္တန္းေနတဲ့
ေဒါင္လိုက္မ်ဥ္းဟာ တံစို႕လို ျဖစ္ေနပါတယ္။
ဒီမ်ဥ္းမ်ိဳးကို ေနာက္ဆံုးမွ ဆြဲရပါမယ္။


၄) စလြယ္ကန္႕လန္႕ ညာမွစ
ေရးဆြဲရပါမယ္။

အေပၚကပံုမွာ
စလြယ္ကန္႕လန္႕စင္း ႏွစ္ေၾကာင္း
ပါေနပါတယ္။ ဥပေဒသ(၁) အရ
အေပၚကေနေအာက္ အရင္ဆြဲလာပါတယ္။
ကန္႔လန္႕စင္းႏွစ္ေၾကာင္းအနက္
ညာဘက္က အေၾကာင္းကို
ညာမွဘယ္သို႕ စဆြဲရပါမယ္။


၅) ေဒါင္လိုက္ေခါက္ခ်ိဳးညီရင္ အလယ္ကစ၊ ဘယ္ၿပီးမွ ညာ
ေရးဆြဲရပါမယ္။

အေပၚကပံုဟာ
ေဒါင္လိုက္ေခါက္ခ်ိဳးညီေနတယ္လို႕
ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ ဒါဆို ဥပေဒသအရ
အလယ္မ်ဥ္းမွ စဆြဲပါမယ္။ ၿပီးရင္
ဘယ္ဘက္ကို ျဖည့္ပါတယ္။
ေနာက္ဆံုးမွ ညာဘက္ကို ျဖည့္ပါတယ္။


၆) ဘယ္ဘက္ေဒါင္လိုက္မ်ဥ္းကို ဦးစားေပး
ေရးဆြဲရပါမယ္။

ေဒါင္လိုက္မ်ဥ္းေကာ
အလ်ားလိုက္မ်ဥ္းေကာ
ပါေနပါတယ္။ ဘယ္မ်ဥ္းကို
ဦးစားေပးဆြဲရမလဲ။ ဒီဥပေဒသအရ
ဘယ္ဘက္က ေဒါင္လိုက္မ်ဥ္းကို
ဦးစားေပးဆြဲရပါမယ္။ ဒါတကယ္တမ္းေတာ့
ဘယ္ဘက္အေပၚေထာင့္ကို
စေနရာခ်လိုက္တဲ့ သေဘာပါ။
စာလံုး ေလးေထာင့္စပ္ေအာင္လို႕ေပါ့။


၇) ေဘာင္ အရင္ခတ္ပါ။

အေပၚကပံုမွာ ေလးဘက္ေလးတန္
ေဘာင္ခတ္ၿပီး အထဲမွာ တစ္ခုခု
ထည့္ထားတာ ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။
ဒါဆို အဲဒီ့ ေဘာင္ကို အရင္ ခတ္ေပးရပါမယ္။
ေလးေထာင့္စပ္မွာျဖစ္တဲ့အတြက္
ဘယ္အစြန္ေဒါင္လိုက္အေၾကာင္းဆြဲပါတယ္။
ၿပီးရင္ ညာဝိုက္ေအာက္ခ်တစ္ေၾကာင္းဆြဲပါမယ္။
ၿပီးရင္ ေအာက္က တစ္ေၾကာင္းပိတ္ပါမယ္။
ဒါ့ေၾကာင့္ ေဘာင္ေလးဘက္ကို
စုတ္သံုးခ်က္တည္းနဲ႕ ဆြဲရတယ္လို႕
မွတ္သားထားရပါမယ္။


၈) ေအာက္ပိတ္မ်ဥ္းဆို ေနာက္ဆံုးမွ
ေရးဆြဲရပါမယ္။

အေပၚပံုမွ radical ႏွစ္ခု
ေပါင္းစည္းၿပီး စာလံုးျဖစ္ေနပါတယ္။
ေအာက္ပိတ္မ်ဥ္းပါတဲ့ radical သည္
ဘယ္ဘက္တြင္ ႐ွိေသာ္ျငားလည္း
ေနာက္ဆံုးမွ ေရးဆြဲရပါတယ္။


၉) အစက္၊ အေပ်ာက္ေတြ ေနာက္ဆံုးမွ

အေပၚပံုမွာ အစက္၊အေပ်ာက္ တစ္ခု
ပါပါတယ္။ ဒီအစက္၊အေပ်ာက္ ကို ေနာက္ဆံုးမွ ေရးဆြဲရပါမယ္။

ဥပေဒသက အားလံုးေပါင္းမွ ဒီကိုးခ်က္ပဲ ရွိပါတယ္။ ဒါေလးေတြ မွတ္မိၿပီဆိုရင္ မိတ္ေဆြ အေနနဲ႕ ဘယ္စာလံုးမဆို (ကိုယ္မသိတဲ့ စာလံုးပင္ ျဖစ္ေစ) ဘယ္လို ေရးဆြဲရမလဲ၊ စုတ္ ဘယ္ႏွစ္ခ်က္ ႐ွိမလဲဆိုတာ သိႏိုင္ပါၿပီ။

ကဲ.... အခု က်ေနာ္တို႕ ေလ့က်င့္တဲ့ အေနနဲ႕ ေအာက္မွာ ေဖာ္ျပထားေသာ "လူ" ဆိုတဲ့ စာလံုးကို ဘယ္အေၾကာင္းက စဆြဲရမလဲ ခန္႔မွန္းေပးၾကည့္ပါလား။ အေျဖကို ေအာက္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ေက်ာ္ေတာ့မဖတ္နဲ႕ေနာ္း :)



မွန္းၾကည့္လို႔ ရပါသလား ခင္ဗ်ာ ? ပံုမွာ စလြယ္ကန္႕လန္႕ ႏွစ္ခုတည္း ပါပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဥပေဒသ (၄) အရ ကန္႔လန္႕စင္းႏွစ္ေၾကာင္းအနက္ ညာဘက္က အေၾကာင္းကို ညာမွဘယ္သို႕ စဆြဲရပါမယ္။ ေအာက္မွာ ဆြဲနည္းကို ၾကည့္ပါ။


ကဲ.... အခု က်ေနာ္တို႕ ေလ့က်င့္တဲ့ အေနနဲ႕ ေအာက္မွာ ေဖာ္ျပထားေသာ "ႏွလံုးသား" "မုခ်၊ ဆက္ဆက္၊ မပ်က္မကြက္" ဆိုတဲ့ စာလံုးကို ဘယ္အေၾကာင္းက စဆြဲရမလဲ ခန္႔မွန္းေပးၾကည့္ပါလား။ အေျဖကို ေအာက္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ (* 2011-12-16 ေန႔တြင္ စာအမွား ျပင္ပါသည္။)

မွန္းၾကည့္လို႔ ရပါသလား ခင္ဗ်ာ ? ဆြဲရမည့္ စုတ္ခ်က္အစဥ္ကို အေရာင္နဲ႕ ခြဲျခားထားပါတယ္။ အနက္ေရာင္ အရင့္ဆံုး စုတ္ခ်က္ကို အရင္ဆံုးဆြဲပါ။ အေဖ်ာ့ဆံုးစုတ္ခ်က္ဟာ ေနာက္ဆံုးပါ။ ပံုမွာ စလြယ္ကန္႕လန္႕ ႏွစ္ခုနဲ႕ အစက္အေျပာက္ေတြ ပါပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဥပေဒသ (၄) အရ ကန္႔လန္႕စင္းႏွစ္ေၾကာင္းအနက္ ညာဘက္က အေၾကာင္းကို ညာမွဘယ္သို႕ စဆြဲရပါမယ္။ ၿပီးရင္ ဘယ္ကန္႕လန္႕စင္းဆြဲရပါမယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ ေဒါင္လိုက္ေခါက္ခ်ိဳးညီသြားပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဥပေဒသ (၅) အရ အစက္သံုးခ်က္အနက္ အလယ္အစက္ကို အရင္ခ်၊ ၿပီးေတာ့မွဘယ္အစက္ကိုခ်၊ ေနာက္ဆံုးမွ ညာအစက္ကို ခ်ပါတယ္။

က်ေနာ္ ေဖာ္ျပခ်င္တာကေတာ့ ဒီေလာက္ပါပဲ ခင္ဗ်။ အခု အေပၚမွာ ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ "ေမးခြန္း" ဆိုတဲ့ စာလံုးကို ျပန္ၾကည့္ၾကည့္ပါ။ မိတ္ေဆြ ထိုစာလံုးရဲ႕ စုတ္ခ်က္ဆြဲပံုနဲ႕ စုတ္ ဘယ္ႏွစ္ခ်က္ဆြဲထားတယ္ဆိုတာ နားလည္ေလာက္ၿပီဟု ထင္ပါတယ္။

ေလးစားရပါေသာ ဆရာ ဦးေအာင္ေဆြအား ဦးညႊတ္လွ်က္ ဤေဆာင္းပါးကို ေရးပါသည္။ အခ်က္အလက္ ခိုင္မာမႈ႐ွိေစရန္ ဝိကီ ကို မွီျငမ္း ထားပါသည္။ ပံုမ်ားလည္း ဝိကီမွ ရယူပါသည္။

uıǝɥʇǝʎɐ
credit to: www.myanmarfamily.org , aye-ninty.blogspot.com , layhtankone.wordpress.com
Sync your files online and across computers with @Dropbox. 2GB account is free! http://db.tt/ueUS3oq
ျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပပါပါက အထက္ပါလင့္မ်ားအား source အျဖစ္ creditေပး ေဖာ္ျပေပးရန္ လိုပါသည္။